Üretim Fonksiyonu​

Üretim yönetiminin ana amacı bu faktörler için en uygun değerlerin bulunmasına yönelmiştir:

Hangi mal?
Ne miktarda?
Hangi özelliklerde?
Nerede ve kim tarafından yapılacak?

Üretim, insanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere üretim faktörlerinin uygun bir ortamda bir araya getirilerek mal ve hizmetlerin meydana getirilmesi olayıdır.

Üretimin temel amacı ve konusu, insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmet üretmektir.

Müşteri taleplerinin fiyat, zaman, miktar ve kalite açısından en iyi biçimde karşılanması
Stok miktarının mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması
İşletmenin işgücü ve makine kaynaklarından yararlanma derecesinin yükseltilmesi

Üretim yönetiminin doğrudan ya da dolaylı olarak karşılaştıkları sorunlar;

Mamul tasarımı
Hareket ve zaman etütleri
Fabrika yeri seçimi ve düzenleme
Kapasite seçimi
Üretim planlama ve kontrolü
Stok kontrolü
Kalite kontrolü

Üretim stratejisini düzenleme
Kalite güvence
Ürün ve hizmet tasarımı
Yer seçimi
Yerleşim planlama
Üretim sürecinin planlanması
İş ve görevleri tasarlama
Tedarik zinciri yönetimi
Üretim programlama

Üretim yönetiminin görevleri

Üretim yöneticileri, belirli bir mamulün üretiminde çeşitli alternatif üretim metotları uygulamalıdırlar.
Taşıma maliyetleri minimize edilmelidir.
İmalatta kullanılan hammadde, yarı mamul, yardımcı malzeme, mamullerin stok miktarlarının ekonomik düzeyde olması için stok kontrolü yapılmalıdır.
Gelecekte üretilecek mamuller için gerekli olan olanaklar, izlenmesi gereken politika, üretim süreçlerinin önceden saptanması, üretim kapasitesi gibi konular belirlenerek, üretim planlaması yapılmalıdır.
Planlamada saptanan hususların uygulanıp uygulanmadığı üretim kontrolü ile denetlenmelidir.
Düzenli kalite kontrolü yapılmalıdır.
İşçilik maliyetlerini kontrol edebilmek için hareket ve zaman etütleri yapılmalıdır.
Çalışanlara etkin/adil bir ücret yönetimi uygulanmalıdır.

Üretim Sisteminin Sınıflandırılması

Birincil Üretim: Doğada mevcut hammaddelerin işlenmek veya kullanılmak üzere çıkarılmasıdır. Demir, bakır ve diğer madenler ile kömür ve petrol üretimi vs. bu üretim sınıfına girer.

Analitik Üretim: Temel hammaddelerin bazıları daha sonra ayırıcı işlemlerle parçalanıp işlenerek çeşitli mamullere dönüştürülür. Şeker pancarından şeker, ham petrolden benzin, fuel-oil boksitten alüminyum vs. analitik üretim sınıfına girer.

Sentetik üretim: Doğadan elde edilen temel hammaddelerin bazıları da birleştirici işlemlerle yeni mamullere dönüştürülür. Sentetik kauçuk, alaşımlı çelik, plastik, cam vb. mamuller sentetik üretim grubuna girerler.

Fabrikasyon üretim: Temel veya diğer hammaddelerin şekil verme yolu ile yeni mamuller edilmesidir. Döküm , tornalama, pres kesme vb. yöntemlerle şekil vererek mal üreten sistemler bu gruba girerler.

Montaj Üretimi: Çeşitli hammadde, yarı mamul ve parçaları sistematik biçimde bir araya getirerek karmaşık bir mamul üretmektir. Otomobil, televizyon, traktör, buzdolabı montaj yolu ile üretilen mamullerdir.

Üretim Miktarına veya Akışına Göre Sınıflandırma

Sipariş Üretim: Tüketicinin veya müşteri firmanın zaman, miktar ve kalite bakımından özel olarak belirlediği bir mamulün üretilmesidir. Gemi , büyük buhar kazanı, büyük takım tezgahları, proses makinaları, özel elektronik cihazlar vs.nin üretimi bu gruba girer.

Parti Üretim: Bir mamulün özel bir siparişi veya sürekli bir talebi karşılamak amacı ile belirli miktarlardan oluşan partiler halinde üretilmesidir. Parti üretiminde iki temel problem vardır. Bunlardan biri en uygun parti büyüklüğünün saptanması, diğeri minimum kapasite kaybına yol açan üretim programlarının hazırlanmasıdır. Parti üretimi endüstride ağırlığı en fazla olan ve sık rastlanılan bir üretim tipidir. Ev eşyası, konfeksiyon, gıda, otomobil gibi her çeşit tüketim malı parti üretimi grubunda yer alır.

Sürekli Üretim : Eldeki makina ve tesislerin yalnız belirli bir mamule tahsis edilmesi ile yapılan üretimdir. Söz konusu mamulün talep düzeyi ve üretim miktarları çok yüksektir. Sürekli üretimi ;

a ) Kütle,

b ) Akış ( veya proses ) üretimi,

İki grup arasındaki önemli fark şöyle belirlenir:

Kütle üretiminde bir mamulden çok büyük miktarlarda ve uzun süre imal edilir. Fakat gerektiğinde, makina, yerleşme düzeni, tertibat , kalıp vs. de bazı değişiklikler yapma sureti ile başka tip mamulün üretimine geçme olanağı vardır.

Akış veya proses üretiminde makina ve tesisler yalnız bir cins mamulü üretecek şekilde dizayn edilmiş ve yerleştirilmiştir. Aynı yerde başka bir mamulü üretmek ya çok pahalıdır veya olanaksızdır. Çimento, şeker, petrol rafinerisi, motor vb. endüstriler akış üretiminin belli başlı örnekleridir.

Üretim Planlaması

Gelecekte üretilecek ürün veya ürünler için gerekli olanakların, izlenmesi gereken politika ve üretim süreçlerinin önceden saptanmasıdır.

Üretimde bulunabilmek için ne gibi işlerin, nerede ve hangi yöntemlerle yapılacağının belirli bir sıralama işlemi ile yapılmasıdır. (Sıralama ve programlama)

Üretim planlaması yapılabilmesi için gelecekte yapılacak üretim faaliyetleri sonucu elde edilecek çıktıların (mamullerin) piyasada alabileceği durumu ve gelecekte teknolojiden etkilenebilme gibi konuların saptanması gereklidir.

Üretim faaliyetine ilişkin siparişlerin üretimine başlanır ve gerçekleştirilen faaliyetler saptanıp, kaydedilir.

Üretim faaliyeti ve o andaki rakip işletmelerin bu konuya ilişkin ilerleme durumu, önceden yapılmış plan ve programlarla karşılaştırılarak bir analize tabi tutulur.

Planlanan durum ve gerçekleşen durum arasında fark var ise düzeltilir.

Gelecekteki planlama faaliyetlerini kolaylaştırmak için eldeki bilgiler tekrar değerlendirmeye tabi tutulur.

Stok Kontrolü

TOK: İşletmenin hammadde, yarı mamul ve bitmiş ürün miktarlarının parasal tutarıdır.

(Geleceğe yönelik yatırım)

Stoklar az olursa; müşteri taleplerinin karşılanamaması ya da gecikmeli olarak karşılanmasıyla meydana gelen kayıplar

Stoklar çok olursa; fazla para bağlanmış olur.

Belli başlı stok maliyetler: 

Sipariş düzenleme maliyeti; her sipariş için, satın alma, muayene, kabul, muhasebe, kağıt ve posta giderleri vb

Stok bulundurma maliyeti;

Sermayenin stoklara yatırılmasıyla ortaya çıkan fırsat maliyeti,

kira, aydınlatma, ısıtma, güvenlik sigorta, vergi, ürünlerin eskimesi, modası geçmesi vb.

Stok bulundurmama maliyeti; satış kaybından dolayı oluşur. Müşterilerin olumsuz tavırları rakamsal olarak belirlemek zordur.

Kalite Güvence Sistemleri

ISO 9000 Kalite Standartları Serisi
ISO 9001 :Tasarım/Geliştirme, Üretim, Tesis ve Hizmette Kalite Güvencesi Modeli
ISO 9002:Üretim ve Tesiste Kalite Güvencesi Modeli
ISO 9003:Son Muayene ve Deneyler için Kalite Güvencesi Modeli
ISO 14000; Çevre Yönetim Sistemi Güvencesi Modeli

Toplam Kalite Yönetimi

Tanımlama konusunda farklı yaklaşımlar sergilenmesine rağmen TKY; “bir organizasyon içinde kaliteyi odak alan, organizasyonun bütün üyelerinin katılımına dayanan, müşteri memnuniyeti yoluyla uzun vadeli başarıyı amaçlayan ve organizasyonun bütün üyelerine ve topluma yarar sağlayan bir yönetim yaklaşımı” şeklinde tanımlanabilir.

TKY bir programlar serisi değil, bir yönetim felsefesidir. TKY’nin başarılı olabilmesi için tüm organizasyon tarafından benimsenmesi ve yukarıdan aşağıya doğru tam bir kararlılıkla uygulanması gerekir.

TKY’nin kuruluşunu oluşturan dört ana eleman vardır: İnsan, Sürekli Gelişim, Süreç ve Müşteri.

Yalın Üretim

Yalın Üretim, ürün ve hizmet yaratma sürecini israflardan arındırıp sadeleştirerek sunulan değeri mükemmelleştirmek ve bu yolla firma karlılığını arttırmak amacını taşıyan kavram, sistem ve teknikler bütünüdür. Yalın düşüncede israf, bilinen anlamının ötesinde müşteri açısından bir değer oluşturmayan, müşterinin fazladan bedel ödemeyi kabul etmeyeceği her şeydir.

Tasarımdan sevkiyata tüm ürün/hizmet yaratma aşamalarındaki her türlü israfın (hatalar, aşırı üretim, stoklar, beklemeler, gereksiz işler, gereksiz hareketler, gereksiz taşımalar) yok edilmesi ile maliyetlerin düşürülmesi, müşteri memnuniyetinin arttırılması, piyasa koşullarına uyum esnekliğinin kazanılması, nakit akışının hızlandırılması hedeflenir.

Amaç

Sadece müşterinin istediği ürünleri (fonksiyon, kalite ve fiyat açısından),
Müşterinin istediği zamanda (pazara sunulduğu zaman, teslim süresi, sevkiyat sıklığı),
Daha az kaynak harcayarak (emek, ekipman, zaman, alan vb),
Üretebilmek ve müşteri için bir değer teşkil eden faaliyetlere odaklanabilmektir.

Tam Zamanında Üretim

Tam zamanında üretim olarak Türkçeleştirilen Just in Time kavramı, istenilen özelliklerdeki bir ürünü istenilen zamanda istenilen miktarda üretebilmeyi öngörür.

Toyota Evi’nin iki ana sütunundan biridir. Müşteriden talebi çekip (Çekme), bunu seviyelendirdikten (Heijunka) sonra, Sürekli Akış yaratarak Takt Zamanına göre üretim yapmayı başaran bir üretim sistemi; Just in Time (JIT) esaslı çalışan bir üretim sistemidir.

Tam zamanında üretim olarak Türkçeleştirilen Just in Time kavramı, istenilen özelliklerdeki bir ürünü istenilen zamanda istenilen miktarda üretebilmeyi öngörür.

Toyota Evi’nin diğer ana sütunu olan Jidoka’da olduğu gibi JIT de problemleri görünür kılmayı amaçlar. 1930’larda Kiichiro Toyoda tarafından Amerikan otomotiv endüstrisinden farklılaşma yolu olarak seçilen JIT anlayışı, 1950’li yıllarda Taiichi Ohno tarafından hayata geçirilmiş bir üretim sistemidir. JIT stoksuz çalışmanın ön koşuludur.