Kutsal Kitap’a göre Levi Kabilesi, geleneksel olarak Yakup’un oğlu Levi’nin soyundan gelen İsrail kabilelerinden biridir. İsrail’in ilk kohen gadol’u (baş rahip) olan Harun’un soyundan gelenler, rahip sınıfı olan Kohanim olarak adlandırılmıştır. Başlangıçta ilk doğan oğulların kâhin olması gerekiyordu. Tanrı Mısır’da Yahudilerin ilk doğanlarını bağışladığında, onları “satın aldı” ve bu özel rol için görevlendirdi.
Kâhin’in genel olarak dört işlevi vardı. Birincisi törenseldi; kurbanlar sunmak ve Tanrı’nın kutsamalarını halka iletmek (Sayılar 6:22-26). Ayrıca Tapınak’la ilgilenir ve Ahit Sandığı’nı taşırdı.
İkinci işlevi karar vermekti. Birinci Tapınak döneminde baş kâhin, çelişkili olasılıklar içeren sorulara “evet” ya da “hayır” yanıtı almak için Urim ve Thummim’e* danışırdı.
Üçüncü görev, ahlaki veya dini kuralların ihlalinden kaynaklanan hastalık ve tzaraat’ın (cüzzam) ritüel tedavisiydi.
Dördüncü olarak, kâhin bir yargıç ve öğretmendi. Yaşlılarla birlikte yargılamaya katılır (Hezekiel 44:24) ve aynı zamanda Tevrat’ı öğretirdi (Tesniye 33:10). İki Tapınak döneminde, bu işlevler Sanhedrin’in kohanim içereceği beklentisiyle korunmuştur. İkinci Tapınak’ın yıkılmasıyla bu işlev Bilgeler tarafından devralınmıştır.
Levi’nin üç oğlu vardı: Gerşon, Kehat ve Merari. Tapınak taşınırken her klanın farklı görevleri vardı. Kehat Kutsal Sandığı ve diğer eşyaları, Gerşon perdeleri, Merari ise kirişleri, yuvaları ve parmaklıkları taşırdı.
Mısırdan Çıkış 6: 16 Kayıtlarına göre Levioğulları’nın adları şunlardır: Gerşon, Kehat, Merari. Levi 137 yıl yaşadı.
19 Merari’nin oğulları: Mahli, Muşi. Kayıtlarına göre Levi boyları bunlardır.
Daha sonraki nesillerde nüfus arttıkça Levililer 24 mişmarot’a (muhafız) bölündü. Her grup yerini sıradaki mişmarota bırakmadan önce Tapınak’ta bir hafta hizmet ederdi.
Sina Dağı’nda Tevrat’ın verilmesinden sonra Yahudi halkı altın bir buzağı yapıp ona taptığında, buna katılmayan tek kabile Levi’ydi. O zaman, ilk doğanlar özel statülerini kaybettiler ve bu statü Levililere devredildi.
Ancak gerçekte Levililer önceden beri özeldi. Mısır esareti sırasında bile, ezici işlerden muaf tutuldular ve kendilerini ruhani arayışlara adamalarına izin verilirken, İsrailoğulları’nın geri kalanına çok ihtiyaç duyulan cesareti ve güçlü bir ahlaki pusulayı sağlamışlardı.
Çölde Sayım 17: 1 RAB Musa’ya şöyle dedi:
2 “İsrail halkına her oymak önderi için bir tane olmak üzere on iki değnek getirmesini söyle. Her önderin adını kendi değneğinin üzerine yaz.
3 Levi oymağının değneği üzerine Harun’un adını yazacaksın. Her oymak önderi için bir değnek olacak.
4 Değnekleri Buluşma Çadırı’nda sizinle buluştuğum Levha Sandığı’nın önüne koy.
5 Seçeceğim kişinin değneği filiz verecek. İsrail halkının sizden sürekli yakınmasına son vereceğim.”
6 Musa İsrail halkıyla konuştu. Halkın önderleri, her oymak önderi için bir tane olmak üzere on iki değnek getirdiler. Harun’un değneği de aralarındaydı.
7 Musa değnekleri Levha Sandığı’nın bulunduğu çadırda RAB’bin önüne koydu.
8 Ertesi gün Musa Levha Sandığı’nın bulunduğu çadıra girdi. Baktı, Levi oymağını temsil eden Harun’un değneği filiz vermiş, tomurcuklanıp çiçek açmış, badem yetiştirmiş.
Yakup’un oğlu Levi’nin soyundan gelen Levililer, Kutsal Tapınak’ta Tanrı’ya hizmet etmek üzere seçilmişlerdi. Çoğu müzik çalmak, kapıları açıp kapamak ve nöbet tutmak gibi yan görevlerde bulunurdu.
Çölde Sayım 3: 5 RAB Musa’ya şöyle dedi:
6 “Kâhin Harun’a yardım etmek üzere Levi oymağını çağırıp görevlendir.
7 Buluşma Çadırı’nda Harun’la bütün topluluk adına konutla ilgili hizmeti yürütsünler.
8 Buluşma Çadırı’ndaki bütün eşyalardan sorumlu olacak, İsrailliler adına konuta ilişkin hizmeti yerine getirecekler.
9 Levililer’i Harun’la oğullarının hizmetine ver. İsrailliler arasında tümüyle onun hizmetine ayrılanlar onlardır.
10 Kâhinlik görevini sürdürmek üzere Harun’la oğullarını görevlendir. Kutsal yere onlardan başka her kim yaklaşırsa öldürülecektir.”
11 RAB Musa’ya şöyle dedi:
12 “İşte İsrailli kadınların doğurduğu ilk erkek çocukların yerine İsrailliler arasından Levililer’i seçtim. Onlar benim olacaktır.
(Yeruşalim’deki Kutsal Tapınak’tan önce gelen) taşınabilir Buluşma Çadırı söz konusu olduğunda, İsrailliler yeni bir kampa seyahat ettiklerinde Buluşma Çadırı’nı toplamak, taşımak ve yeniden inşa etmekten sorumluydular. Kurbanların getirilmesi de dahil olmak üzere en kutsal görevler Musa’nın kardeşi Harun’un soyundan gelen Kohanim’e (kâhinler) ayrılmıştı.
Çölde Sayım 1: 47 Ne var ki, Levi oymağından olanlar öbürleriyle birlikte sayılmadı.
48 Çünkü RAB Musa’ya şöyle demişti:
49 “Ancak Levi oymağını sayma, öbür İsrailliler arasında yaptığın sayıma onları katma.
50 Levililer’i Levha Sandığı’nın bulunduğu konuttan, eşyalardan ve konuta ait her şeyden sorumlu kıl. Konutu ve bütün eşyalarını onlar taşısın; konutun bakımını onlar yapsın, çevresinde ordugâh kursun.
51 Konut taşınırken onu Levililer toplayacak; konaklanacağı zaman da onlar kuracak. Levililer dışında konuta yaklaşan ölüm cezasına çarptırılacak.
52 İsrailliler çadırlarını bölükler halinde kuracaklar. Herkes kendi ordugâhında, kendi sancağının altında bulunacak.
53 Ancak İsrail topluluğunun gazabıma uğramaması için Levililer Levha Sandığı’nın bulunduğu konutun çevresinde konaklayacak ve konuta bekçilik edecekler.”
Levi kabilesinin İsrailliler için özel dini görevleri ve siyasi sorumlulukları da vardı. Buna karşılık, toprak sahibi kabilelerden Yeruşalim’deki Tapınak’ta çalışan kâhinler olan Kohanim’e ondalık, özellikle de Maaser Rişon olarak bilinen ondalığı vermeleri beklenirdi. Yeşu İsraillileri Kenan diyarına götürdüğünde Levililer şehirleri alan ama toprak sahibi olmalarına izin verilmeyen tek İsrailli kabileydi, çünkü “onlara söylediği gibi İsrail’in Tanrısı Rab onların mirasıdır”
Yeşu 13: 33 Ama Levi oymağına topraktan pay vermedi. Söz verdiği gibi, onların mirası İsrail’in Tanrısı RAB’bin kendisidir.
Tapınağın ve ondalık vergilerin çoğunun yokluğunda Levililer diğer Yahudilerle hemen hemen aynı şekilde yaşarlar. Akılda tutulması gereken bazı önemli noktalar vardır.
Çağrıldıklarında İbranice isimlerinin başına HaKâhin veya HaLevi kelimeleri eklenir.
Erkek kâhin, birinci dereceden akrabası olmadığı sürece, ölmüş bir kişinin cesediyle temastan kaçınmalıdır. Buna yakın akrabaları dışında mezarlıklara ya da cenazelere gitmemek de dâhildir.
Kohanim cemaati rahip kutsamasıyla kutsar. Diaspora’daki yaygın gelenek bunu sadece bayramlarda yapmaktır. Ancak İsrail’de birçok kişi bunu günlük olarak yapar. Kutsamadan önce Levililer kohanimlerin ellerini yıkar.
Kohanim (ama diğer Levililer değil) sadece belirli kadınlarla evlenebilir. Bir kâhin bir ge’rusha (boşanmış kadın), şalalah (kusurlu kâhin statüsündeki kadın), zonah (daha önce belirli cinsel yasakları ihlal etmiş kadın), giyoret (din değiştirmiş kadın) veya şalutzah (Levirat dulu) ile evlenemez. Bunlardan herhangi biriyle evlenirse, çocukları da aynı şekilde şalalim olur. Doğan erkek çocukların rahiplik statüsü yoktur ve kız çocukları kohanim ile evlenemez.
Kâhin yasası esasen oğulların saf statüsü ile ilgilidir. Çocuklar “kabile” açısından babanın statüsünü takip eder -kâhin, levi ya da İsrailli- anneyi takip eden Yahudi ya da Yahudi olmayanın belirlenmesinin aksine. O halde oğul, kâhin statüsünü miras alır ve bunu sırayla oğluna miras bırakır. İsrailli bir erkekle bir kâhinin kızı arasındaki evlilikten doğan çocuk kâhin değil İsrailli olur. Kutsal Kitap’taki referans be’nei Aharon, yani Harun’un oğullarıdır. Dolayısıyla bir kâhin kızı, kâhine kesinlikle yasaklanmış olanlardan herhangi biriyle evlenebilir; o yalnızca tüm Yahudi evliliklerini düzenleyen yasalara tabidir.
Yasanın Tekrarı 18: 1 “Levili kâhinlerin, bütün Levi oymağının öbür İsrailliler gibi payı ve mülkü olmayacak. RAB için yakılan sunularla, RAB’be düşen payla geçinecekler.
2 Kardeşleri arasında mülkleri olmayacak. RAB’bin onlara verdiği söz uyarınca, RAB’bin kendisi onların mirası olacak.
6 “Eğer bir Levili, yaşadığı herhangi bir İsrail kentinden RAB’bin seçeceği yere kendi isteğiyle gelirse,
7 orada Tanrısı RAB’bin önünde duran Levili kardeşleri gibi RAB’bin adıyla hizmet edebilir.
Kâhin’in Yahudiler arasında eşsiz bir misyonu vardı ve bu misyon nevi yani peygamberinkinden açıkça ayrılırdı. Ruhu çobana dayanan peygamber öncelikle içselliği vurgulardı. Tanrı’nın ani görümlerini gören ve Yahudi kardeşlerine putperestlik, zina ve cinayet gibi ciddi konularda öğüt veren bir bireydi. Kâhin de içselliğe önem verirdi ama bunun dışa vurulmasında ısrar ederdi. Onun modeli çiftçiye kadar izlenebilir. Çiftçinin tohum sıralarıyla ilgilenmesi gibi, kâhin de giysilerinin ayrıntılarıyla, Buluşma Çadırı’nın ölçüleriyle, kurbanların doğru zamanlamasıyla -düzen ve tasarımla- ilgilenirdi. Topluluğun dışında yaşayan bir birey değil, en kötü zamanlarda bile halkla birlikte kalan biriydi. Aralarındaki farklılıklara rağmen, Nevi Musa ve Kohen Harun kardeş oldukları gibi, peygamber ve kâhin de kardeş sayılırlardı.
Levili soyuna verilen öneme rağmen, herkesin yüceliği başarabileceğini ve Tanrı’nın herkes için eşit derecede erişilebilir olduğunu belirtmek önemlidir. Maimonides’in sözleriyle:
Sadece Levi kabilesi [Tanrı tarafından seçilmemiştir], ama ruhsal olarak motive olan ve kendini bir kenara bırakıp O’na hizmet etmek, O’na kulluk etmek ve Tanrı’yı tanımak için Tanrı’nın önünde duracak entelektüel anlayışa sahip olan kadın ya da erkek her insan, Tanrı’nın onu yarattığı gibi adil bir şekilde ilerler, insanların peşinde koştuğu birçok planın yükünü boynundan çıkarır, kutsalların kutsalı olarak kutsanır ve Tanrı sonsuza dek onun payı ve mirası olur.
————————————————————————–
* Urim ve Thummim’in “Işık ve Hakikat” anlamına geldiği inancına uygun olarak, Latince karşılığı Lux et Veritas birçok üniversite sloganı için kullanılmıştır. Örneğin, Lux et Veritas Indiana Üniversitesi’nin sloganıdır. Benzer şekilde Northeastern Üniversitesi’nin sloganı da Lux, Veritas, Virtus’tur (“Işık, Hakikat, Erdem”). Urim ve Thummim’in kendisi İbranice olarak Yale Üniversitesi armasında resmedilen açık kitabın üzerinde yer almaktadır.
The Lectures 